KÖMÜR(COAL)

KÖMÜR NEDİR? NASIL OLUŞUR?
Kömür yanıcı, yüz yıllar boyunca tabakalaşmış, doğada damarlar halinde bulunan, katı, organik bir kaya türüdür. Tüm organik maddelerde olduğu gibi bünyesinde bolca karbon bulunur ayrıca az miktarda hidrojen, oksijen, kükürt ve azot ihtiva eder, kil gibi organik olmayan maddeler de bulunabilirler.
Kömürün ilk oluşumu Karbonifer Dönemi'nde, Dünya'nın devasa ormanlarla kaplı bataklık alanlarında başladı.
Yaşadıkları yerlerde çeşitli nedenlerle ölen bitkiler "turba" ya da bataklık kömürü denen, ama kömür sayılmayan organik bir tabaka oluşturdular.
Yer kabuğunun levha hareketleriyle ya da yağmur, sel gibi yer üstü doğa olaylarıyla hareket eden toprak, çamur, kum, ve öteki çökel maddeler, oluşturdukları yeni katmanlarla turbayı çok derinlere gömdüler.
Katmaların yarttığı basınçla, gömüldükçe artan sıcaklık, turbanın yapısında fiziksel ve kimyasal değişmelere neden oldu.
Milyonlarca yıl boyunca süren ve kömürleşme denen bu değişimde, kömürün atası turbadan, sırasıyla önce su ve su buharı, sonra karbon dioksit, daha sonra oksijen, en sonunda da hidrojen uzaklaştı.
Bu değişme koşut olarak sırasıyla linyit, alt bitümlü, bitümlü ve antrasit kömürler oluştu. Renkleri de açık kahverengi tonlarından siyaha doğru değişti.
KÖMÜR TÜRLERİ
Turbadan antrasite, bir kömürün olgunluk değişiminin her aşaması, kömürün kimyasal fiziksel özelliklerini farklılaştırır. Bu farklılık, kömürün "kömürleşme derecesi"ne işaret eder. Kömürleşme derecesi düşük linyit ve alt bitümlü, toprağımsı gibi görünürler. Mat ve yumuşak bu tür kömürler, kolayca ufalanabilirler. Çok yüksek oranda nem, düşük oranda da karbon içerirler. Bu yüzden enerjileri de düşük olur.
Kömürleşme derecesi yüksek kömürler, daha sert ve dayanıklı, siyah renkli, camsı parlaklıkta olurlar. Daha çok karbon, daha az nem içerirler. Çok daha fazla enerji üretirler. Bitümlü ve antrasit diye ikiye ayrılırlar.
Antrasit, kömürleşme ölçeğinin en üst noktasında yer alır. En yüksek düzeyde karbon içerdiğinden en çok enerjiyi verir. En düşük nem düzeyine sahiptir.
Linyit elektrik üretiminde, alt bitümlü elektrik üretiminde, çimento fabrikalarında ve öteki sanayi alanlarında kullanılır.
Bitümlü kömürler de ikiye ayrılır: Termal kömürü ve metalurjik koklaşabilir kok kömürü. Termal kömür çimento fabrikalarında ve öteki sanayi alanlarında, metalurjik kömür de demir çelik sanayisinde kullanılır. Antrasitse dumansız yakıt içeren sanayilerde va ısıtma da kullanılır.
KÖMÜR NEREDE BULUNUR?
Dünyanın her yerinde kömür bulunuyor. 70 ülkede kömür üretiliyor. ABD, Rusya, Çin ve Hindistan en büyük kömür rezervlerine sahip ülkeler.
KÖMÜR NASIL BULUNUR?
Kömür arama süreci genellikle bölgenin bir jeoloji haritasının çıkarılmasıyla başlar. Araziden alınan örneklerin kimyasal ve fiziksel özelliklerinin saptanmasıyla sürer. Sonra da bir keşif sondajıyla biter. Bütün bu süreç, geliştirilecek alanın tam bir resminin elde edilmesini sağlar. Bulunan kömür gelir getirecek kadar kaliteli ve bol miktardaysa madencilik işlemleri başlar. Arazi ve çevrenin jeolojik yapısına bağlı olarak, kömür iki yöntemle çıkarılır: Kömür katmanı yüzeye yakın ve inceyse “açık ocak” madenciliği, derinde ve yeterince kalınsa “yeraltı” madenciliği yapılır.
Madencilik yönteminin seçimi, büyük ölçüde kömür yatakları jeolojisin tarafından belirlenir. Önemli kömür üreticisi birkaç ülkede yüzey madenciliği çok yaygın olsa da, günümüzde, dünya kömür üretiminin yaklaşık %60’ı yeraltı madenciliğinden karşılanıyor.
Son 25 yılda %78’i aşan bir artışla, yaklaşık 5 milyar ton kömür üretiliyor. Avrupa’da bir düşüş görünmesine karşın, Asya’daki üretim büyük bir hızla artıyor.
Dünya sıralamasında, en büyük kömür üreticisi ilk beş ülke Çin, ABD, Hindistan, Avustralya ve Güney Afrika.
Küresel kömür üretiminden elde edilen kömürün çoğu üretildiği ülkelerde kullanılıyor. Yalnızca, sert kömür üretiminin %16’sı, uluslararası kömür pazarına yönlendiriliyor.Küresel kömür üretiminin 2030’larda 7 milyar tona ulaşması bekleniyor. Bu süredeki üretim artışının en az yarısının Çin’de gerçekleşeceği öngörülüyor.